Historia

Szkoła Podstawowa w Boguszy na przestrzeni XX i XXI wieku

Zachowane dokumenty wskazują, że historia nauczania w Boguszy sięga początków XX wieku.

„Katalog klasowy wraz z wykazem klasyfikacyjnym” z roku szkolnego 1918/1919 podaje, że do Szkoły Ludowej Dwuklasowej w Boguszy uczęszczało 75 uczniów wyznania katolickiego obrządku greckiego: 45 uczniów do klasy I i 30 – do klasy III. Placówka podlegała pod okręg szkolny w Grybowie, prowadzili ją państwo E. i D. Mandziukowie. Szkoła działała w czasie I wojny światowej, co potwierdzają dane w tabeli dotyczącej roku rozpoczęcia nauki przez dzieci, pojawiają się tutaj daty: 1913/14, 1914/15, 1915/16, 1916/17, 1917/1918. Zapisy w „Katalogu…” prowadzone były w języku ruskim. Uwagę zwraca ówczesna skala ocen. U uczniów oceniano: zachowanie się (chwalebne, zadowalające, odpowiednie, mniej odpowiednie, nieodpowiednie), pilność (wytrwała, zadowalająca, dostateczna, niejednostajna, mała), postęp w poszczególnych przedmiotach naukowych (bardzo dobry, dobry, dostateczny, mierny, niedostateczny) oraz porządek zewnętrzny ćwiczeń pisemnych (bardzo staranny, staranny, mniej staranny, niestaranny, niedbały). Wśród przedmiotów nauczanych w latach 1918/1919 znajdują się: nauka religii, czytanie, pisanie, język polski, język ruski, rachunki w połączeniu z nauką o formach geometrycznych, wiadomości z dziejów i przyrody, rysunki, śpiew, roboty ręczne oraz gimnastyka.

W latach 20-tych XX wieku dokumentacja prowadzona była w języku polskim. Pod koniec lat 20-tych w rubryce wyznanie u zdecydowanej większości uczniów pojawia się wpis – prawosławne, co wiąże się z szeroko prowadzoną w tym czasie polityką proukraińską.

„Wykaz uczęszczania do szkoły” za rok 1930/31 w Publicznej Szkole Powszechnej Dwuklasowej w Boguszy podaje 94 uczniów. W drugiej połowie lat 30-tych kierownikiem Publicznej Szkoły Powszechnej w Boguszy z polskim językiem nauczania zostaje pan Jerzy Żagański. Placówka oświatowa podlega wówczas pod okręg szkolny krakowski i obwód szkolny nowosądecki. „Księga ocen zachowania się i postępów w nauce” w roku szkolnym 1937/38 zawiera dane 78 uczniów: do klasy I uczęszczało 21 uczniów, do kl. II – 18, do kl. III – 27, do kl. IV – 12, zdecydowana większość uczniów jest wyznania prawosławnego. W „Księdze…” został umieszczony fragment „Rozporządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego” z dnia 4 maja 1935 r. dotyczący organizacji roku szkolnego. Jako ciekawostkę można zauważyć, że ferie zimowe trwały wówczas od 23 grudnia do 9 stycznia, a 1 i 2 września były dniami wolnymi od nauki. W latach II wojny światowej nauka w Boguszy była kontynuowana, co potwierdza odręcznie prowadzony w języku ruskim dziennik za rok szkolny 1940/41, w dokumentacji zapisanych jest 49 uczniów: w klasie III – 19 i w klasie IV – 30.

Po II wojnie światowej, w 1947 roku podczas akcji „Wisła”, Łemkowie zamieszkujący Boguszę i Królową Ruską zostali wysiedleni na ziemie zachodnie. Na terenach tych osiedlili się mieszkańcy pobliskich wiosek: m.in. Ptaszkowej, Kamionki Wielkiej, Królowej Polskiej, były to najczęściej młode małżeństwa z małymi dziećmi. Uczniowie z Boguszy i Królowej Ruskiej uczęszczali do szkoły, która została przeniesiona w 1951 roku do domu państwa Jędrusików. Pani Czesława Dobosz z Boguszy wspomina: Była to jedna izba opalana drzewem i komórka, jeśli ktoś nie odrobił lekcji, to siedział tam i nadrabiał zaległe zadanie. Nauczycielem i kierownikiem tej placówki była wspaniała pani Anna Hulewicz, którą dzieci uwielbiały, uczyła nas szacunku do ludzi i przyrody. Katechezę prowadził ksiądz Władysław Berbeka, też kochany kapłan. Gdy liczba dzieci w Boguszy wzrosła, szkoła wróciła do dawnego budynku, który znajdował się na miejscu obecnego boiska sportowego i stała się filią Szkoły Podstawowej w Królowej Górnej z klasami I – IV. W kronice prowadzonej przez panią Helenę Michalik można przeczytać: Szkoła, którą kieruje pani Anna Hulewiczowa, mieści się w drewnianym budynku 18 metrów x 11 metrów, ma 2 sale lekcyjne i 2 pokoje z kuchnią, budynek zdobią dwa ganki i wieżyczka na dachu. Przy szkole znajdowały się również zabudowania gospodarcze, studnia i ogród. W 1959 roku szkołą kierował pan Jan Sobczak, pracowała tutaj również nauczycielka pani Danuta Górska, która założyła i prowadziła zespół teatralny, jego przedstawienia można było oglądać w świetlicy wiejskiej. W 1961 roku obowiązki pana Jana Sobczaka przejęła pani Helena Potoniec, która funkcję kierownika szkoły pełniła do 1990 roku. W 1964 posadę po pani Danucie Górskiej objęła pani Krystyna Laskosz, chwilowo pracował też nauczyciel ze Starego Sącza – pan Józef Migacz. Sołtys Boguszy, pan Ignacy Dobosz udostępnił w swoim domu pomieszczenie na punkt katechetyczny, gdzie do 1983 roku uczyli katechezy: ks. Wodzisz, ks. Berbeka, ks. Wybraniec i ks. Kościelny. W latach 70-tych okazało się, że budynek szkolny jest w bardzo złym stanie i zagraża bezpieczeństwu, dlatego nauczanie przeniesiono do prywatnych domów, początkowo u pana Józefa Gawlika i pana Józefa Migacza, później u pani Heleny Michalik, na lekcje wychowania fizycznego dzieci przechodziły do świetlicy wiejskiej. Wówczas obiekt starej szkoły został rozebrany. W latach 70-tych szkoła zorganizowała kurs ukończenia klasy 7 dla dorosłych w trybie przyspieszonym, zajęcia te pomagała prowadzić nauczycielka z Królowej Górnej – pani Maria Ruśniak. Popularnością cieszyły się także organizowane przez szkołę kursy pieczenia dla kobiet.

Od 1983 roku szkoła mieści się w budynku OSP Bogusza i zajmuje 3 sale lekcyjne oraz korytarz. W 1990 roku dyrektorem szkoły zostaje pan Józef Michalik, pracuje wówczas pięciu nauczycieli. Rok 1994 przyniósł rozbudowę obiektu, dzięki czemu szkoła zyskała 3 dodatkowe sale lekcyjne i w 1999 roku uzyskała status pełnej, sześcioklasowej szkoły podstawowej z oddziałem zerowym. Na początku XXI wieku, dzięki inicjatywie władz samorządowych, przeprowadzony został remont budynku: wymieniono okna, budynek ocieplono i wykonano nową elewację zewnętrzną.

Od 2007 roku Szkołą Podstawową w Boguszy kieruje pani Jolanta Leśniak. Kadrę pedagogiczną tworzy 11 nauczycieli, wszyscy posiadają wykształcenie wyższe, a zdecydowana większość również kwalifikacje do nauczania drugiego przedmiotu. W ostatnich latach udało się przeprowadzić generalny remont kotłowni oraz zakupić nowy piec centralnego ogrzewania. Korytarze szkolne, wszystkie sale lekcyjne, pokój nauczycielski zostały wymalowane, gruntowną modernizację przeszły łazienki i kuchnia. Obiekt szkolny jest czysty i barwny, przyjaźnie wita uczniów, nauczycieli i rodziców. W pracowniach pojawiły się nowe szafy, ławki, tablice, które zastąpiły stare, zużyte, kilkudziesięcioletnie meble. Uzupełniony został sprzęt komputerowy i elektroniczny oraz liczne pomoce dydaktyczne. Wiosną 2010 roku, dzięki ogromnemu zaangażowaniu władz lokalnych, udało się wybudować nowoczesne, wielofunkcyjne boisko sportowe. W roku szkolnym 2014/2015 do szkoły uczęszcza 89 uczniów. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Boguszy osiągają bardzo dobre wyniki na sprawdzianie szóstoklasisty, dwukrotnie znaleźli się w grupie szkół z najlepszym wynikiem w kraju – 2006 rok i 2009 rok. W szkole działają pozalekcyjne koła zainteresowań, m.in. kółko teatralne, dziennikarskie, wokalne, taneczne, sportowe, języka angielskiego i języka francuskiego. Uzdolnione dzieci biorą aktywny udział i osiągają sukcesy w konkursach artystycznych i przedmiotowych na szczeblu gminnym, powiatowym i wojewódzkim. Zdobywają nagrody na Ogólnopolskich Spotkaniach Dziecięcych i Młodzieżowych Grup Kolędniczych „Pastuszkowe Kolędowanie” oraz w Międzynarodowym Konkursie „Kangur Matematyczny”.